Lãi suất thả nổi là gì? Cách tính lãi suất thả nổi của ngân hàng

*Bài viết chỉ mang tính chất cung cấp thông tin khách quan, không phải là lời khuyên tài chính.

Lãi suất không chỉ là công cụ điều tiết tiền tệ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến mọi quyết định vay vốn, gửi tiết kiệm hay đầu tư cá nhân. Trong số các hình thức lãi suất, lãi suất thả nổi là thuật ngữ thường gặp trong các hợp đồng tín dụng trung và dài hạn. Việc hiểu rõ bản chất, cách tính và các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất thả nổi sẽ giúp người vay chủ động hơn trong việc ra quyết định tài chính. Hãy cùng Ngân hàng số Cake by VPBank tìm hiểu lãi suất thả nổi là gì trong bài viết sau.

>> Xem thêm:

Tìm hiểu khái niệm tín dụng và tín dụng ngân hàng là gì

Lãi suất là gì? Phân biệt lãi và lãi suất

Cách tính lãi suất tiết kiệm ngân hàng chi tiết, có ví dụ dễ hiểu

Lãi suất thả nổi là gì?

Lãi suất thả nổi (còn gọi là lãi suất biến động hoặc lãi suất điều chỉnh) là loại lãi suất không cố định trong suốt thời gian của khoản vay. Thay vào đó, lãi suất này sẽ thay đổi định kỳ (thường là 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng) dựa trên biến động của các chỉ số thị trường, chẳng hạn như lãi suất cơ bản do ngân hàng công bố hoặc mặt bằng lãi suất chung trên thị trường. Việc sử dụng lãi suất thả nổi đòi hỏi người vay phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sẵn sàng ứng phó trước các biến động tài chính ngoài dự đoán.

Ví dụ: Bạn vay 100 triệu đồng với lãi suất thả nổi. Giả sử:

• Lãi suất cơ sở hiện tại là 8%/năm.
• Biên độ lãi suất là 3%/năm.

Vậy lãi suất thả nổi ban đầu sẽ là: 8% + 3% = 11%/năm.

Nếu sau một kỳ điều chỉnh, lãi suất cơ sở tăng lên 9%/năm (do biến động thị trường), thì lãi suất thả nổi của khoản vay của bạn cũng sẽ tăng lên: 9% + 3% = 12%/năm. Ngược lại, nếu lãi suất cơ sở giảm, lãi suất thả nổi cũng sẽ giảm theo.

Lãi suất thả nổi là loại lãi suất không cố định mà sẽ thay đổi theo thời gian (Nguồn: Sưu tầm)

Các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất thả nổi

Lãi suất thả nổi không vận hành độc lập mà phụ thuộc vào nhiều biến số kinh tế và chính sách vĩ mô. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự biến động của lãi suất thả nổi là:

• Lãi suất cơ sở (Lãi suất tham chiếu): Đây là mức lãi suất do ngân hàng Trung Ương công bố và áp dụng cho các tổ chức tín dụng. Khi chỉ số này tăng, lãi suất thả nổi sẽ được điều chỉnh tăng theo, và ngược lại nếu giảm.
• Tỷ lệ lạm phát: Khi giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng cao, ngân hàng thường điều chỉnh lãi suất thả nổi để kiểm soát sức mua và hạn chế lạm phát, đồng thời bảo vệ giá trị thực của đồng tiền.
• Tình hình kinh tế vĩ mô: Sự phát triển hoặc suy thoái của nền kinh tế có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chính sách điều hành lãi suất. Giai đoạn tăng trưởng thường kéo theo xu hướng tăng lãi suất.
• Mức độ cầu vốn: Khi thị trường xuất hiện nhu cầu vay vốn cao, lãi suất thả nổi có thể được nâng lên nhằm điều tiết dòng tiền và cân bằng cung - cầu tín dụng.

Lãi suất thả nổi bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau (Nguồn: Sưu tầm)

Cách tính lãi suất thả nổi của ngân hàng

Lãi suất thả nổi được xác định thông qua công thức sau:

Lãi suất thả nổi = Lãi suất cơ sở + Biên độ lãi suất

Trong đó:

• Lãi suất cơ sở (Lãi suất tham chiếu): Được Ngân hàng Nhà nước công bố và chịu tác động từ nhiều yếu tố như lãi suất thị trường, chính sách điều hành tiền tệ hoặc chi phí huy động vốn.
• Biên độ cố định: Là phần chênh lệch được ghi rõ trong hợp đồng vay và được duy trì trong suốt thời gian hiệu lực của khoản vay.

Ban đầu, phần lớn các hợp đồng tín dụng sẽ áp dụng lãi suất cố định trong một khoảng thời gian nhất định. Sau đó, lãi suất mới được điều chỉnh theo mức thả nổi tùy vào biến động của thị trường.

Phương pháp tính tiền lãi hàng tháng như sau:

• Lãi suất cố định: Lãi phải trả mỗi tháng = Dư nợ gốc × Lãi suất cố định (tính theo tháng)
• Lãi suất thả nổi sau thời gian điều chỉnh: Lãi hàng tháng = Dư nợ gốc × Lãi suất thả nổi (tính theo tháng)

Ví dụ: Giả sử, bạn vay 120,000,000 VNĐ trong thời hạn 1 năm. Trong hợp đồng, ngân hàng áp dụng mức lãi 1,1%/tháng trong 4 tháng đầu tiên. Từ tháng thứ 5 trở đi, lãi suất được điều chỉnh tăng lên mức 1,4%/tháng theo chính sách lãi suất thả nổi.

• 4 tháng đầu:

Tiền lãi hàng tháng = 120,000,000 × 1,1% = 1,320,000 VNĐ

• Từ tháng thứ 5 trở đi:

Tiền lãi hàng tháng = 120,000,000 × 1,4% = 1,680,000 VNĐ

Việc áp dụng lãi suất thả nổi sau thời gian đầu cố định như ví dụ trên là hình thức phổ biến trong các khoản vay trung và dài hạn, đòi hỏi người vay cần cân nhắc kỹ trước khi ký kết hợp đồng.

Mức lãi suất thả nổi được điều chỉnh định kỳ theo thị trường (Nguồn: Sưu tầm)

Ưu điểm và nhược điểm của lãi suất thả nổi

Những ưu điểm và nhược điểm nổi bật của hình thức lãi suất thả nổi gồm có:

Ưu điểm

• Linh hoạt và tiết kiệm chi phí khi lãi suất giảm: Đây là lợi ích lớn nhất của lãi suất thả nổi. Nếu lãi suất thị trường chung có xu hướng giảm, lãi suất khoản vay của bạn cũng sẽ giảm theo, giúp bạn tiết kiệm được một khoản tiền lãi đáng kể.
• Lãi suất ban đầu thường thấp hơn: So với lãi suất cố định, lãi suất thả nổi thường có mức lãi suất ban đầu thấp hơn, giúp giảm áp lực trả nợ trong giai đoạn đầu của khoản vay.
• Phản ánh đúng tình hình kinh tế: Lãi suất thả nổi bám sát biến động của nền kinh tế. Khi kinh tế ổn định hoặc phát triển, lãi suất có thể ở mức hợp lý, giúp người vay có chi phí phù hợp với điều kiện thị trường.
• Tăng khả năng được vay: Do mức lãi suất ban đầu thường thấp hơn, các ngân hàng có thể dễ dàng phê duyệt các khoản vay với lãi suất thả nổi hơn.

Nhược điểm

• Rủi ro biến động và khó dự đoán: Đây là nhược điểm chính. Lãi suất thả nổi có thể tăng bất cứ lúc nào nếu lãi suất thị trường tăng lên. Điều này khiến bạn khó dự đoán chính xác tổng số tiền lãi phải trả trong suốt thời gian vay, gây khó khăn trong việc lập kế hoạch tài chính cá nhân hoặc doanh nghiệp.
• Áp lực tài chính khi lãi suất tăng: Nếu lãi suất thị trường tăng đột ngột và duy trì ở mức cao, số tiền lãi bạn phải trả hàng tháng sẽ tăng lên đáng kể, tạo thêm gánh nặng tài chính và có thể ảnh hưởng đến khả năng thanh toán nợ.
• Tính phức tạp: So với lãi suất cố định, lãi suất thả nổi đòi hỏi người vay phải theo dõi sát sao biến động của các chỉ số thị trường để hiểu rõ hơn về chi phí khoản vay của mình. Việc này có thể phức tạp với những người không có nhiều kiến thức về tài chính.
• Khó kiểm soát ngân sách: Do lãi suất và số tiền trả hàng tháng có thể thay đổi, việc quản lý và điều chỉnh ngân sách cá nhân trở nên khó khăn hơn.

Lãi suất thả nổi mang lại sự linh hoạt và khả năng tiết kiệm chi phí trong điều kiện thị trường thuận lợi, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro tài chính do biến động khó lường của lãi suất. Người vay nên cân nhắc kỹ lưỡng khả năng tài chính và mục tiêu vay vốn trước khi lựa chọn hình thức này.

Lãi suất thả nổi có tính linh hoạt cao, tiềm năng mang lại lợi nhuận tốt (Nguồn: Sưu tầm)

So sánh lãi suất thả nổi và lãi suất cố định

Lãi suất thả nổi và lãi suất cố định là hai phương thức tính lãi thường được áp dụng trong các sản phẩm tín dụng hiện nay. Mỗi loại đều có ưu thế riêng và phù hợp với những nhu cầu tài chính cụ thể. 

Dưới đây là bảng tổng hợp các điểm khác nhau giữa các hình thức lãi suất này:

Khi nào nên chọn lãi suất thả nổi?

Việc quyết định giữa hai loại lãi suất này phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể và mức độ chịu đựng rủi ro của từng cá nhân:

• Khả năng quản lý rủi ro tài chính: Nếu bạn có khả năng ứng phó linh hoạt khi thị trường biến động, lãi suất thả nổi có thể là lựa chọn phù hợp. Trong trường hợp ưu tiên sự ổn định, lãi suất cố định sẽ an toàn hơn.
• Thời hạn khoản vay: Đối với các khoản vay ngắn hạn, nhiều người thường ưu tiên lãi suất thả nổi để tận dụng giai đoạn lãi suất thấp. Ngược lại, lãi suất cố định được đánh giá cao trong các khoản vay dài hạn nhờ khả năng kiểm soát chi phí hiệu quả hơn.
• Tình hình tài chính cá nhân: Nếu thu nhập ổn định và có khả năng ứng biến tài chính tốt, lựa chọn lãi suất thả nổi có thể mang lại lợi ích. Tuy nhiên, nếu ngân sách không dư dả hoặc khó thích nghi với biến động thị trường, nên ưu tiên lãi suất cố định để đảm bảo an toàn.

Lãi suất thả nổi phù hợp nếu bạn khả năng chấp nhận rủi ro, chủ động theo dõi lãi suất và có kế hoạch tài chính linh hoạt (Nguồn: Sưu tầm)

Trên đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ lãi suất thả nổi là gì cùng cách tính mức lãi suất chi tiết. Trước khi quyết định sử dụng lãi suất thả nổi, bạn nên cân nhắc kỹ lưỡng về khả năng tài chính cũng như xu hướng của thị trường để lựa chọn phương án phù hợp nhất cho mình. Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp vay vốn nhanh chóng mà không cần phải chứng minh tài chính, sản phẩm Vay nhanh của Cake by VPBank là lựa chọn đáng cân nhắc, với lãi suất 2.3%/tháng. Toàn bộ quy trình đăng ký và giải ngân được thực hiện dễ dàng, chỉ mất vài phút để hoàn tất, mang đến sự tiện lợi tối đa cho khách hàng.