11 sai lầm cần tránh khi gửi tiết kiệm và lưu ý quan trọng bạn nên biết

*Bài viết chỉ mang tính chất cung cấp thông tin khách quan, không phải là lời khuyên tài chính.

Gửi tiết kiệm ngân hàng từ lâu đã được coi là kênh trú ẩn an toàn và ổn định nhất cho dòng tiền nhàn rỗi. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường tài chính biến động và công nghệ ngân hàng số phát triển mạnh mẽ, việc "cứ gửi là có lãi" không còn hoàn toàn chính xác.

Nếu không nắm vững các quy định về lãi suất, kỳ hạn hay bảo mật, người gửi tiền hoàn toàn có thể đối mặt với rủi ro lãi thực âm, bị phạt phí tất toán hoặc thậm chí mất an toàn tài khoản. Bài viết này hãy cùng Ngân hàng số Cake by VPBank phân tích chi tiết các sai lầm phổ biến cần tránh khi gửi tiết kiệm và cung cấp chiến lược gửi tiết kiệm thông minh để tối ưu hóa lợi nhuận.

>>Xem thêm: 

Tiết kiệm là gì? Vì sao phải tiết kiệm? 4 hình thức tiết kiệm

Rủi ro khi gửi tiết kiệm ngân hàng là gì? Lời khuyên từ chuyên gia

Làm sổ tiết kiệm cần giấy tờ gì? Thủ tục, quy trình online & tại quầy

Tại sao gửi tiết kiệm vẫn có thể bị lỗ hoặc mất vốn?

Một nghịch lý thường gặp là dù tài khoản của bạn vẫn sinh lãi hàng tháng, nhưng giá trị thực của số tiền đó lại giảm đi. Để hiểu điều này, chúng ta cần phân biệt giữa lãi suất danh nghĩa (con số ngân hàng niêm yết) và lãi suất thực.

• Lãi suất danh nghĩa: Là con số %/năm mà ngân hàng niêm yết trên bảng lãi suất và cam kết chi trả cho bạn.
• Lãi suất thực: Là phần lợi nhuận thực tế bạn nắm giữ sau khi đã trừ đi sự mất giá của đồng tiền (Lãi suất thực ≈ Lãi suất danh nghĩa - Tỷ lệ lạm phát).

Nếu không tính toán kỹ, việc gửi tiết kiệm có thể khiến bạn rơi vào hai rủi ro sau:

• Lạm phát và sự mất giá: Khi tỷ lệ lạm phát (sự tăng giá của hàng hóa, dịch vụ) cao hơn lãi suất danh nghĩa mà ngân hàng chi trả, sức mua của đồng tiền sẽ bị sụt giảm nhanh hơn số tiền lãi sinh ra. Lúc này, bạn đang chịu mức "lãi suất thực âm" – tức là về mặt bản chất, bạn đang bị lỗ vốn dù con số trong sổ tiết kiệm vẫn tăng.
• Mục tiêu bảo toàn vốn thực: Để tránh bị "lỗ" về mặt giá trị sức mua, người gửi tiết kiệm bắt buộc phải tìm kiếm các ngân hàng và kỳ hạn có mức lãi suất danh nghĩa cao hơn chỉ số giá tiêu dùng (CPI) dự kiến. Chỉ khi đó, dòng tiền của bạn mới đạt được lãi suất thực dương và thực sự bảo toàn được giá trị theo thời gian.

Gửi tiết kiệm vẫn có thể bị lỗ hoặc mất vốn khi thị trường kinh tế gặp khó khăn như lạm phát (Nguồn: Sưu tầm)

>>Tìm hiểu thêm: Lạm phát là gì? Tác động của lạm phát đến nền kinh tế

Các sai lầm phổ biến cần tránh khi gửi tiết kiệm

Chỉ nhìn vào lãi suất (không so sánh tổng lợi ích)

Nhiều người có thói quen chọn ngân hàng chỉ dựa trên con số lãi suất cao nhất được quảng cáo (lãi suất danh nghĩa). Tuy nhiên, lãi suất cao thường đi kèm với các điều kiện ràng buộc hoặc chi phí ẩn.

Để so sánh chính xác, bạn cần cân nhắc đánh giá các tiêu chí so sánh lãi suất sau:

• Lãi suất thực nhận: Lãi suất đó có áp dụng cho toàn bộ kỳ hạn hay chỉ tháng đầu?
• Phí giao dịch liên quan: Có phí quản lý tài khoản, phí sms banking, hay phí tất toán không?
• Phương thức trả lãi: Lãi trả cuối kỳ thường cao hơn lãi trả trước hoặc trả hàng tháng. Bạn cần tính toán lãi suất cộng dồn (lãi kép) nếu chọn phương án nhận lãi cuối kỳ.
• Sự thuận tiện: Chi phí đi lại và thời gian giao dịch (nếu gửi tại quầy) so với lợi ích gửi tiết kiệm online.

 Nhiều khách hàng chọn ngân hàng chỉ dựa trên con số lãi suất cao mà không xem xét các điều kiện đi kèm (Nguồn: Sưu tầm)

Không đọc kỹ điều khoản tất toán trước hạn

Đây là sai lầm khiến người gửi mất đi phần lớn lợi nhuận. Theo quy định, nếu bạn tất toán trước hạn (dù chỉ sớm 1 ngày), toàn bộ số tiền lãi của kỳ hạn đó sẽ bị quy về lãi suất không kỳ hạn (thường rất thấp, chỉ khoảng 0.1% - 0.2%/năm).

• Rủi ro: Mất gần như toàn bộ lãi suất tích lũy.
• Lưu ý: Một số ngân hàng hiện nay có chính sách cho phép rút một phần gốc trước hạn mà vẫn giữ nguyên lãi suất cho phần còn lại. Hãy hỏi kỹ về chính sách "rút gốc linh hoạt" này.

>>Xem thêm: Rút tiền tiết kiệm trước thời hạn được không? Lãi suất, phí phạt

Tin vào khuyến mãi mà không hiểu điều kiện

Các chương trình "Lãi suất lên tới X%" thường đi kèm với những điều kiện (terms & conditions) phức tạp mà bạn sẽ đôi khi lướt qua.

Dưới đây là bảng phân tích các lưu ý của các loại hình khuyến mãi:

Không cân nhắc độ an toàn & bảo hiểm tiền gửi

Người gửi thường bị hấp dẫn bởi lãi suất cao của các ngân hàng thương mại quy mô nhỏ mà quên đi yếu tố rủi ro hệ thống. Bạn cần hiểu rõ cơ chế bảo vệ tiền gửi của pháp luật để an tâm tích lũy.

• Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam (DIV): Đây là tổ chức bảo vệ quyền lợi cho người gửi tiền nếu ngân hàng mất khả năng chi trả. Theo quy định hiện hành, hạn mức chi trả bảo hiểm tối đa là 125 triệu đồng (đã bao gồm cả gốc và lãi) cho một cá nhân tại một tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi.
• Chiến lược phân bổ: Nếu bạn có số tiền rất lớn (vượt xa hạn mức bảo hiểm), việc chia nhỏ khoản tiền gửi ra các nhóm ngân hàng khác nhau (Big 4 và ngân hàng TMCP uy tín) là một biện pháp quản trị rủi ro cần thiết thay vì dồn toàn bộ vào một nơi có lãi suất cao nhất.

Nên tìm hiểu và hiểu rõ cơ chế bảo vệ khoản tiền gửi của mình để tránh các rủi ro không đáng có khi có sự cố (Nguồn: Sưu tầm)

Chọn kỳ hạn không phù hợp mục tiêu tài chính

Việc chọn sai kỳ hạn dẫn đến tình trạng "kẹt vốn" hoặc hưởng lãi thấp không đáng có.

Chọn kỳ hạn gửi không khớp với nhu cầu sử dụng vốn thực tế là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng "kẹt vốn" hoặc hưởng lãi thấp không đáng có..

• Mục tiêu ngắn hạn: Nếu bạn dự định cần dùng tiền trong 3-6 tháng tới nhưng lại muốn lãi suất cao mà gửi kỳ hạn 12 tháng, khi có việc gấp, bạn buộc phải tất toán trước hạn. Lúc này, toàn bộ lãi suất 12 tháng chỉ được tính theo lãi suất không kỳ hạn (0.1% - 0.2%).
• Chiến lược Laddering (Gửi tiết kiệm bậc thang): Thay vì gửi tất cả tiền vào một sổ, hãy chia nhỏ số tiền vào các kỳ hạn khác nhau nối tiếp nhau. Cách này giúp bạn luôn có một khoản tiền đáo hạn định kỳ để sử dụng khi cần thiết mà không phải phá vỡ các sổ dài hạn đang sinh lời tốt.

Ví dụ: Bạn có 100 triệu. Gửi 20 triệu kỳ hạn 1 tháng, 30 triệu kỳ hạn 6 tháng, 50 triệu kỳ hạn 12 tháng. Cách này đảm bảo luôn có một khoản tiền đáo hạn định kỳ để sử dụng khi cần thiết mà không phải phá vỡ các sổ dài hạn.

Giữ toàn bộ tiền ở một ngân hàng / 1 sổ duy nhất

"Không bỏ trứng vào một giỏ" là nguyên tắc vàng trong tài chính. 

• Rủi ro thanh khoản: Nếu hệ thống ngân hàng bảo trì hoặc gặp sự cố kỹ thuật đúng lúc bạn cần tiền gấp, bạn sẽ không thể rút được.
• Đa dạng hóa: Nên mở sổ tiết kiệm tại ít nhất 2 ngân hàng khác nhau (ví dụ: một ngân hàng số như Cake by VPBank cho giao dịch nhanh và một ngân hàng Big 4 cho khoản tích lũy dài hạn).
• Sử dụng Chứng chỉ tiền gửi (CD): Cân nhắc phân bổ một phần sang chứng chỉ tiền gửi nếu muốn lãi suất cao hơn và không có ý định dùng tiền trong thời gian dài.

Mở sổ online nhưng không kích hoạt bảo mật/kiểm tra eKYC

Gửi tiết kiệm online (tiết kiệm trực tuyến) tiện lợi và thường có lãi suất cao hơn tại quầy, nhưng đi kèm rủi ro công nghệ nếu người dùng chủ quan. Vì vậy hãy đặt bảo mật là sự ưu tiên hàng đầu, thực hiện đầy đủ các quy trình bảo mật/xác thực theo hướng dẫn khi cần thiết để tránh các rủi ro và các hành vi lừa đảo tinh vi như hiện nay. 

Quy trình bảo mật bắt buộc:

1. eKYC (Định danh điện tử): Đảm bảo định danh khuôn mặt và giấy tờ tùy thân khớp lệnh chính xác trên ứng dụng chính thức.
2. Smart OTP / Xác thực 2 lớp: Luôn kích hoạt Smart OTP thay vì SMS OTP thông thường để tránh bị đánh cắp mã qua mạng viễn thông.
3. Bảo mật thông tin cá nhân/mã OTP: Tuyệt đối không bấm vào link lạ tự xưng là ngân hàng, không cung cấp OTP cho bất kỳ ai. Chỉ mở sổ trên ứng dụng (App) chính thức của ngân hàng.

Nên áp dụng các biện pháp bảo mật tuyệt đối giúp bạn tránh được rủi ro mất tiền cũng như xây dựng thói quen tài chính an toàn, bền vững (Nguồn: Sưu tầm)

Không giữ biên lai / mã giao dịch khi giao dịch tại quầy hoặc online

Khi có sự cố kỹ thuật (tiền đã trừ nhưng sổ chưa mở) hoặc tranh chấp, biên lai là bằng chứng pháp lý duy nhất.

• Tại quầy: Giữ kỹ biên lai nộp tiền, sổ tiết kiệm vật lý. Kiểm tra kỹ dấu mộc và chữ ký của giao dịch viên.
• Online: Chụp màn hình thông báo "Giao dịch thành công" có chứa mã giao dịch. Kiểm tra email xác nhận hoặc sao kê điện tử (e-statement) ngay sau khi mở sổ.

Bỏ qua điều kiện chuyển đổi sổ (tự động đáo hạn/tự động tái tục)

Khi mở sổ tiết kiệm (cả online và tại quầy), người dùng thường lướt qua mục tùy chọn "Chỉ thị khi đáo hạn" mà không biết rằng quyết định này ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền kế tiếp. Việc chọn sai có thể khiến tiền của bạn bị "kẹt" ở mức lãi suất không kỳ vọng hoặc mất đi cơ hội hưởng lãi kép.

• Tự động tái tục vốn và lãi: Đây là lựa chọn tối ưu nếu bạn muốn tận dụng sức mạnh của lãi suất kép. Tuy nhiên, cần lưu ý: lãi suất của kỳ hạn mới sẽ được áp dụng theo lãi suất thị trường tại thời điểm tái tục, mức này có thể thấp hơn mức lãi suất ưu đãi ban đầu bạn từng được hưởng.
• Tự động tất toán vào tài khoản thanh toán: Lựa chọn này phù hợp nếu bạn muốn linh hoạt dòng tiền. Khi sổ hết hạn, cả gốc và lãi sẽ chạy về tài khoản chính, giúp bạn chủ động sử dụng hoặc tìm kiếm kênh đầu tư khác có lợi nhuận tốt hơn vào thời điểm đó.

Bỏ qua tùy chọn đáo hạn có thể khiến dòng tiền của bạn bị hạn chế với mức lãi thấp (Nguồn: Sưu tầm)

Chuyển tiền vào sổ sai tên / số tài khoản khi làm thủ tục tại quầy

Sai sót trong quá trình nhập liệu thông tin là lỗi tác nghiệp phổ biến, thường xảy ra do sự chủ quan khi thao tác nhanh. Dù chỉ là một lỗi nhỏ, hệ quả pháp lý của nó lại vô cùng phức tạp khi bạn muốn rút tiền.

• Rủi ro pháp lý: Việc sai lệch dù chỉ một chữ số trong số CCCD hoặc sai chính tả tên người thụ hưởng sẽ khiến hợp đồng tiền gửi bị coi là không hợp lệ. Khi đó, hệ thống ngân hàng sẽ từ chối yêu cầu tất toán, và bạn sẽ mất rất nhiều thời gian để thực hiện các thủ tục xác minh, đính chính lại hồ sơ gốc.
• Giải pháp phòng ngừa: Hãy tập thói quen Kiểm tra chéo (Double-check) thật kỹ mọi thông tin in trên sổ tiết kiệm (nếu gửi tại quầy) hoặc trên màn hình xác nhận (nếu gửi online) trước khi rời đi hoặc bấm nút hoàn tất. Đảm bảo mọi dữ liệu khớp 100% với giấy tờ tùy thân (CCCD gắn chip) hiện hành của bạn.

Không hỏi tư vấn hoặc không so sánh nhiều ngân hàng trước khi gửi số tiền lớn

Nhiều người e ngại việc hỏi chi tiết hoặc so sánh, dẫn đến mất cơ hội nhận lãi suất tốt hơn (đôi khi chênh lệch tới 1-2%/năm ở các ngân hàng nhỏ hơn).

Các câu hỏi nên hỏi giao dịch viên:

• "Hiện tại có chương trình ưu đãi lãi suất nào cho khách hàng mới không?"
• "Lãi suất online và tại quầy đang chênh lệch bao nhiêu?"
• "Phí phạt tất toán trước hạn cụ thể là bao nhiêu?"

Trao đổi thông tin thật kỹ với tư vấn viên hoặc liên hệ hỗ trợ CSKH để có lựa chọn phù hợp cũng như quyệt định đúng nhất (Nguồn: Sưu tầm)

Gửi tiết kiệm online lãi suất cạnh tranh tại Ngân hàng số Cake by VPBank

Nếu bạn đang tìm một kênh tiết kiệm an toàn, linh hoạt và sinh lời ổn định, gửi tiết kiệm online tại Ngân hàng số Cake by VPBank là lựa chọn tối ưu dành cho bạn. Với lãi suất hấp dẫn nằm trong top thị trường, bạn có thể bắt đầu tiết kiệm chỉ từ 100.000 VNĐ. Cake by VPBank còn sở hữu tính năng mã khóa bảo mật độc quyền – duy nhất trên thị trường Việt Nam, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho khoản tiền gửi của bạn.

Người dùng có thể chủ động gửi, tất toán và quản lý sổ tiết kiệm mọi lúc mọi nơi, qua ứng dụng Cake by VPBank, mà không cần đến quầy giao dịch. Đồng thời, Cake by VPBank cung cấp đa dạng kỳ hạn từ 1 đến 36 tháng, kèm lựa chọn nhận lãi linh hoạt: đầu kỳ, cuối kỳ, hàng tháng hoặc hàng quý. Ngoài ra, khách hàng còn có cơ hội nhận thêm lãi thưởng và quà tặng hấp dẫn khi mở sổ trong các chương trình khuyến mãi định kỳ.

Gửi tiết kiệm online tại Ngân hàng số Cake by VPBank, đơn giản, tiện lợi (Nguồn: Cake by VPBank)

Các bước mở tài khoản tiết kiệm online tại Cake by VPBank đơn giản như sau:

• Bước 1: Đăng nhập tài khoản và chọn Tiền kiệm tại màn hình trang chủ.
• Bước 2: Chọn Mở tài khoản tiền gửi mới.
• Bước 3: Chọn “Tiền gửi tiêu chuẩn” hoặc “Tiền gửi tích lũy" tùy theo mục đích cá nhân.
• Bước 4: Nhập số tiền muốn gửi, chọn Kỳ hạn và Phương thức nhận lãi. Đối với tiền gửi tiêu chuẩn: chọn Thời điểm nhận lãi, và Hành động sau khi hết kỳ hạn.
• Bước 5: Chọn voucher để hưởng ưu đãi * (nếu có).
• Bước 6: Tăng cường bảo mật tiền gửi theo hướng dẫn.
• Bước 7: Kiểm tra lại thông tin giao dịch, thỏa thuận tiền gửi.
• Bước 8: Bấm chọn Xác nhận giao dịch, nhập mã Smart OTP và lưu lại mã bảo mật là hoàn tất.

* Lưu ý: Ưu đãi gửi tiết kiệm có thể thay đổi tùy theo thời gian. Để biết thêm chi tiết về các chương trình khuyến mãi hiện tại, vui lòng liên hệ với chúng tôi hoặc tham khảo thông tin cập nhật trên website.

Hướng dẫn quy trình mở tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng số Cake by VPBank (Nguồn: Cake by VPBank)

Một số câu hỏi thường gặp (FAQ) 

Những sai lầm phổ biến khi gửi tiết kiệm là gì?

Nhiều người gửi tiết kiệm mà không so sánh lãi suất giữa các ngân hàng, chọn kỳ hạn không phù hợp hoặc gửi toàn bộ tiền vào một sổ, khiến kém linh hoạt khi cần rút vốn.

Gửi tiết kiệm kỳ hạn dài có phải lúc nào cũng tốt không?

Không hẳn. Kỳ hạn dài có lãi cao hơn nhưng nếu rút trước hạn, bạn thường chỉ được hưởng lãi suất không kỳ hạn rất thấp, làm giảm đáng kể lợi nhuận.

Có nên rút sổ tiết kiệm trước hạn khi cần tiền không?

Rút toàn bộ sổ trước hạn là một sai lầm phổ biến. Thay vào đó, bạn nên chia tiền thành nhiều sổ nhỏ hoặc chọn hình thức tiết kiệm linh hoạt để hạn chế mất lãi.

Không theo dõi ngày đáo hạn sổ tiết kiệm có rủi ro gì?

Nếu không theo dõi, sổ có thể tự động tái tục với kỳ hạn và lãi suất không tối ưu, khiến bạn bỏ lỡ cơ hội hưởng mức lãi tốt hơn tại thời điểm đó.

Chỉ quan tâm lãi suất mà bỏ qua uy tín ngân hàng có nên không?

Không nên. Việc chọn ngân hàng kém uy tín chỉ vì lãi suất cao có thể tiềm ẩn rủi ro. Bạn nên ưu tiên ngân hàng an toàn, minh bạch và thuộc diện được bảo hiểm tiền gửi.

Gửi tiết kiệm ngân hàng nhìn qua có vẻ là một thao tác đơn giản, nhưng để biến nó thành kênh tích lũy tài sản hiệu quả và bền vững, người gửi cần trang bị tư duy tài chính sắc bén. Việc chỉ chăm chăm vào con số lãi suất cao mà bỏ qua các yếu tố về lạm phát, tính thanh khoản hay an toàn bảo mật chính là những sai lầm khiến dòng tiền của bạn bị bào mòn giá trị hoặc gặp rủi ro không đáng có.

Bên cạnh đó, khi lựa chọn ngân hàng để gửi tiết kiệm, hãy cân nhắc theo thứ tự ưu tiên:

• Uy tín và an toàn: Chọn các ngân hàng có chỉ số tài chính tốt, hệ thống bảo mật (eKYC, Smart OTP) hiện đại.
• Lãi suất thực: So sánh lãi suất online giữa các ngân hàng khác nhau vì mỗi ngân hàng thường có lãi suất cạnh tranh và các ưu đãi lãi suất theo từng thời điểm.
• Trải nghiệm số: Ứng dụng mượt mà, minh bạch thông tin và hỗ trợ tất toán online nhanh chóng.

Bằng cách tránh xa các sai lầm phổ biến và áp dụng tư duy tài chính chủ động, sổ tiết kiệm của bạn sẽ trở thành công cụ tích lũy tài sản hiệu quả và bền vững. Cake by VPBank hy vọng rằng với những phân tích chuyên sâu và các giải pháp thực tế ở trên, bạn đã có đủ kiến thức để tự tin xây dựng một chiến lược gửi tiết kiệm tối ưu.