Token là gì? Tìm hiểu khái niệm, ưu nhược điểm và các loại token phổ biến

* Bài viết chỉ mang tính chất cung cấp thông tin khách quan, không phải là lời khuyên tài chính.

Token, tùy thuộc vào ngữ cảnh, có thể được hiểu theo hai nghĩa chính: một là thiết bị hoặc phần mềm chuyên dụng để tạo mã xác thực giao dịch (OTP) trong lĩnh vực ngân hàng, hai là một loại tài sản kỹ thuật số được phát hành trên nền tảng blockchain. Mặc dù cùng tên gọi, hai khái niệm này hoàn toàn khác biệt về bản chất, công nghệ và ứng dụng.

Vậy làm thế nào để hiểu đúng về token trong từng trường hợp? Chúng có ưu nhược điểm gì và được ứng dụng ra sao? Trong bài viết này, Ngân hàng số Cake by VPBank sẽ cùng bạn giải mã chi tiết khái niệm token, tập trung vào vai trò quan trọng của nó trong bảo mật ngân hàng và phân biệt rõ ràng với token trong thế giới blockchain.

>>Xem thêm: 

Mã SWIFT là gì? Cấu trúc, mã SWIFT/BIC của 20+ ngân hàng Việt Nam

Ngân hàng điện tử (E-banking) là gì? Lợi ích khi sử dụng E-banking

CDM là gì? Cách nộp tiền tại CDM, những ngân hàng có máy CDM

Token là gì?

Token là một mã xác thực được tạo ra nhằm đảm bảo bảo mật và xác minh danh tính trong các giao dịch điện tử. Đây là chuỗi ký tự mã hóa, được sinh ngẫu nhiên và chỉ có hiệu lực trong một thời gian ngắn hoặc cho một giao dịch duy nhất. Trong lĩnh vực tài chính, Token thường được gọi là mã OTP (One-Time Password) — tức “mật khẩu dùng một lần”.

Token là mã xác thực giao dịch điện tử và bảo vệ người dùng khi thực hiện giao dịch trực tuyến (Nguồn: Sưu tầm)

Ưu và nhược điểm khi sử dụng Token

Ưu điểm

• Tăng cường bảo mật: Token giúp xác thực danh tính và bảo vệ người dùng khỏi các rủi ro như đánh cắp thông tin, giả mạo giao dịch hay truy cập trái phép.
• Tiện lợi và nhanh chóng: Với Soft Token hoặc OTP trên điện thoại, người dùng có thể xác nhận giao dịch mọi lúc, mọi nơi mà không cần thiết bị vật lý.
• Giảm phụ thuộc vào mật khẩu: Token là lớp bảo vệ bổ sung, hạn chế nguy cơ lộ thông tin đăng nhập khi chỉ sử dụng mật khẩu truyền thống.
• Ứng dụng linh hoạt: Có thể tích hợp trong nhiều hệ thống như ngân hàng số, ví điện tử, mạng nội bộ doanh nghiệp, hoặc các nền tảng blockchain.

Nhược điểm

• Phụ thuộc vào thiết bị: Với Hard Token, người dùng phải mang theo thiết bị vật lý (như USB Token hoặc thẻ bảo mật), có thể gây bất tiện khi di chuyển.
• Rủi ro mất hoặc hỏng thiết bị: Nếu mất hoặc hư Hard Token, người dùng có thể gặp khó khăn khi truy cập hoặc xác thực giao dịch.
• Cần kết nối ổn định: Soft Token yêu cầu thiết bị có kết nối Internet ổn định để hoạt động chính xác, đặc biệt trong các giao dịch tài chính.

Phân loại các loại Token phổ biến hiện nay

Theo hình thức sử dụng

• Hard Token: Là thiết bị vật lý nhỏ gọn, thường có dạng USB hoặc thẻ thông minh, dùng để tạo mã xác thực (OTP) phục vụ đăng nhập và giao dịch an toàn. Phổ biến trong các doanh nghiệp, ngân hàng hoặc tổ chức yêu cầu bảo mật cao.
• Soft Token: Là mã xác thực được tạo trực tiếp trên các thiết bị điện tử như điện thoại hoặc máy tính thông qua ứng dụng bảo mật. Soft Token tiện lợi, dễ sử dụng và được áp dụng rộng rãi trong ngân hàng số, fintech, hay các nền tảng trực tuyến.

Các loại Token phổ biến hiện nay được phân loại theo hình thức sử dụng bao gồm Hard Token và Soft Token (Nguồn: Sưu tầm)

Theo chức năng

• Utility Token: Là token được phát hành trên nền tảng blockchain, đại diện cho quyền sử dụng một dịch vụ hoặc tính năng trong hệ sinh thái đó. Ví dụ: token dùng để trả phí giao dịch hoặc truy cập các ứng dụng trong mạng blockchain.
• Security Token: Là loại token đại diện cho tài sản có giá trị như cổ phiếu, trái phiếu hoặc bất động sản. Chúng tuân thủ các quy định pháp lý, mang tính bảo mật cao và có thể được dùng để giao dịch, chuyển nhượng hoặc nhận cổ tức một cách an toàn.

Các loại Token được phân loại theo chức năng bao gồm Utility Token và Security Token (Nguồn: Sưu tầm)

Ứng dụng thực tế của Token trong đời sống và tài chính

Ứng dụng trong ngân hàng

Token được dùng để xác thực các giao dịch trực tuyến như chuyển khoản, thanh toán hóa đơn, hay phê duyệt giao dịch có giá trị lớn. Mỗi mã Token (hoặc OTP) chỉ có hiệu lực trong thời gian ngắn, giúp đảm bảo tính bảo mật và giảm rủi ro gian lận.

Ứng dụng Token trong tài chính là dùng để xác thực giao dịch, quản lý tài sản số và hỗ trợ thanh toán an toàn, nhanh chóng (Nguồn: Sưu tầm)

Ứng dụng trong blockchain 

Token đóng vai trò là phương tiện thanh toán, đầu tư, lưu trữ tài sản số hoặc tham gia quản trị các dự án phi tập trung (DeFi, DAO). Đây là một trong những ứng dụng phổ biến nhất của Token trong nền kinh tế số hiện nay.

Trong blockchain, Token được dùng để đại diện tài sản, quyền sở hữu, tham gia quản trị, thanh toán và thực hiện các giao dịch trong hệ sinh thái phi tập trung (Nguồn: Sưu tầm)

Ứng dụng trong doanh nghiệp

Token giúp xác minh danh tính nhân viên, ký hợp đồng điện tử, chứng từ nội bộ, và bảo mật dữ liệu trong quá trình vận hành. Với các tổ chức lớn, Token còn được dùng để quản lý truy cập hệ thống hoặc thực hiện các giao dịch tài chính quan trọng một cách an toàn.

Cách sử dụng Token an toàn và những lưu ý quan trọng

• Không chia sẻ mã Token hoặc thiết bị bảo mật với người khác: Dù là OTP hay USB Token, tuyệt đối không cung cấp mã hoặc thiết bị cho bên thứ ba để tránh bị lộ thông tin hoặc mất quyền truy cập.
• Luôn kích hoạt xác thực hai lớp (2FA): Đây là lớp bảo vệ bổ sung giúp tăng cường an toàn cho tài khoản, đặc biệt khi thực hiện giao dịch trực tuyến.
• Chỉ giao dịch Token blockchain trên nền tảng uy tín: Hãy chọn các sàn giao dịch hoặc ví điện tử có chứng nhận bảo mật rõ.

Xác thực hai lớp (2FA) để tăng cường bảo vệ cho tài khoản đặc biệt là khi thực hiện giao dịch (Nguồn: Sưu tầm)

Token là một khái niệm đa dạng với những ứng dụng khác biệt trong từng lĩnh vực. Trong ngành ngân hàng, token đóng vai trò là một công cụ bảo mật thiết yếu, giúp bảo vệ tài khoản và giao dịch của bạn an toàn hơn trong thế giới số. Trong khi đó, token trên nền tảng blockchain mở ra một thế giới mới về tài sản kỹ thuật số và các ứng dụng phi tập trung. Việc hiểu rõ bản chất và cách sử dụng an toàn của từng loại token là vô cùng quan trọng.

Cake by VPBank hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn rõ ràng và đầy đủ về "Token là gì". Bằng việc trang bị kiến thức và luôn đề cao cảnh giác, bạn có thể tự tin tận dụng các lợi ích công nghệ mang lại mà vẫn đảm bảo an toàn cho tài chính của mình.