Tiền kỹ thuật số là gì? Khái niệm, đặc điểm và cách hoạt động chi tiết

*Bài viết chỉ mang tính chất cung cấp thông tin khách quan, không phải là lời khuyên tài chính.

Tiền kỹ thuật số là dạng tiền tồn tại hoàn toàn trong môi trường điện tử, được lưu trữ và giao dịch thông qua các nền tảng số thay vì dưới dạng tiền mặt truyền thống. Sự phát triển của công nghệ đã khiến tiền kỹ thuật số ngày càng xuất hiện phổ biến trong thanh toán, đầu tư và quản lý tài chính. 

Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ tiền kỹ thuật số gồm những loại nào và hoạt động ra sao. Trong bài viết này, Ngân hàng số Cake by VPBank sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, đặc điểm và những vấn đề cần lưu ý liên quan đến tiền kỹ thuật số.

>>Xem thêm: 

Quỹ đầu tư phát triển là gì? Cách thức hoạt động và lợi ích cần biết

Quỹ mở là gì? Kiến thức cơ bản cho nhà đầu tư mới

Trái phiếu chính phủ là gì? Lợi ích và cách đầu tư an toàn

Tiền kỹ thuật số là gì?

Tiền kỹ thuật số là hình thức tiền được tạo ra, lưu trữ và sử dụng hoàn toàn trên môi trường điện tử. Loại tiền này không tồn tại dưới dạng vật lý như tiền giấy hay tiền xu, mà được ghi nhận thông qua hệ thống công nghệ số. Tiền kỹ thuật số có thể dùng để thanh toán, chuyển tiền hoặc lưu trữ giá trị tùy theo từng loại. 

Tiền kỹ thuật số là hình thức tiền được tạo ra, lưu trữ và sử dụng hoàn toàn trên môi trường điện tử (Nguồn: Sưu tầm)

Có những loại tiền kỹ thuật số nào?

Tiền điện tử (E-money)

Tiền điện tử là giá trị tiền tệ được lưu trữ trên hệ thống điện tử và gắn với tiền pháp định. Loại tiền này được sử dụng để thanh toán hàng hóa, dịch vụ hoặc chuyển tiền nhanh chóng. Một số ví dụ phổ biến gồm số dư trên ví MoMo, ZaloPay hoặc PayPal balance. Tại Việt Nam, tiền điện tử được quản lý để phục vụ thanh toán và không được xem là công cụ đầu tư.

Ví dụ:

• Số dư trong tài khoản Ngân hàng số Cake by VPBank.
• Tiền trong các ví điện tử như Momo, ZaloPay, Viettel Money.

>>Tìm hiểu thêm: Ví điện tử là gì? Lợi ích, cách hoạt động và ưu nhược điểm cần biết

Tiền mã hóa (Cryptocurrency)

Tiền mã hóa có bản chất phi tập trung, nghĩa là không do bất kỳ tổ chức hay cơ quan nào đứng ra quản lý. Các giao dịch được ghi nhận và xác thực thông qua mạng lưới blockchain, trong đó đồng Bitcoin và Ethereum là những ví dụ tiêu biểu. Do không có cơ chế bảo đảm giá trị, tiền mã hóa thường biến động mạnh theo thị trường. Vì vậy, người tham gia cần đặc biệt lưu ý đến rủi ro khi giao dịch hoặc đầu tư vào loại tiền này.

Ví dụ: Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Solana (SOL)...

*Lưu ý: Loại tiền này có tính biến động giá cực cao (high volatility) và rủi ro bảo mật nếu người dùng không biết cách quản lý ví. Tại Việt Nam, nó chưa được công nhận là phương tiện thanh toán.

Tiền mã hóa là tài sản số phi tập trung như Bitcoin, Ethereum, có biến động giá cao và rủi ro lớn khi đầu tư (Nguồn: Sưu tầm)

Đồng tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC)

CBDC là tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành và quản lý. Loại tiền này có giá trị tương đương với tiền pháp định và được xem là phiên bản số hóa của tiền truyền thống. Nhiều quốc gia đang nghiên cứu hoặc thử nghiệm CBDC nhằm nâng cao hiệu quả thanh toán. Khác với tiền mã hóa, CBDC có tính tập trung và chịu sự kiểm soát của Nhà nước.

Stablecoin

Stablecoin là một loại tiền kỹ thuật số được tạo ra nhằm hạn chế biến động giá. Giá trị của stablecoin thường được gắn với tiền pháp định như USD, hoặc một nhóm tài sản nhất định để giữ mức giá ổn định. Nhờ đó, stablecoin ít biến động hơn so với các loại tiền mã hóa khác. Loại tiền này thường được sử dụng để giao dịch và thanh toán trong các nền tảng blockchain.

Tiền kỹ thuật số có những đặc điểm nào?

• Phi vật lý: Tiền kỹ thuật số không tồn tại dưới dạng tiền giấy hay tiền xu mà được lưu trữ hoàn toàn trên hệ thống điện tử. Người dùng quản lý và sử dụng tiền thông qua các nền tảng số hoặc ví điện tử.
• Giao dịch online 24/7: Các giao dịch bằng tiền kỹ thuật số có thể thực hiện mọi lúc, không phụ thuộc vào giờ làm việc hành chính. 
• Tính minh bạch (trong blockchain): Với các loại tiền sử dụng blockchain, mọi giao dịch đều được ghi nhận công khai trên hệ thống. Thông tin giao dịch khó bị thay đổi, giúp tăng độ tin cậy.
• Tính thuận tiện và khả năng lập trình: Tiền kỹ thuật số giúp thanh toán và chuyển tiền nhanh chóng chỉ với vài thao tác. Một số loại còn cho phép lập trình điều kiện giao dịch tự động theo kịch bản định sẵn.
• Mức độ kiểm soát khác nhau: Tùy từng loại tiền, mức độ quản lý có thể tập trung hoặc phi tập trung. 

Tiền kỹ thuật số có đặc điểm phi vật lý, giao dịch online 24/7 và mức độ kiểm soát khác nhau (Nguồn: Sưu tầm)

Ưu điểm và hạn chế của tiền kỹ thuật số

Ưu điểm

• Tốc độ giao dịch nhanh: Giao dịch tiền kỹ thuật số được xử lý nhanh chóng, giúp việc thanh toán và chuyển tiền diễn ra gần như ngay lập tức.
• Tiết kiệm chi phí: Chi phí giao dịch thường thấp hơn so với nhiều phương thức chuyển tiền truyền thống.
• Dễ lưu trữ và chuyển tiền: Tiền kỹ thuật số được lưu trữ trên nền tảng số, giúp người dùng dễ dàng quản lý và chuyển tiền.
• Khả năng tiếp cận tài chính: Người không có tài khoản ngân hàng vẫn có thể sử dụng tiền kỹ thuật số thông qua thiết bị kết nối Internet.

Ưu điểm của tiền kỹ thuật số gồm giao dịch nhanh, chi phí thấp, dễ lưu trữ và tăng khả năng tiếp cận tài chính (Nguồn: Sưu tầm)

Hạn chế

• Biến động giá (crypto): Giá của tiền mã hóa có thể thay đổi mạnh trong thời gian ngắn, gây rủi ro cho người tham gia.
• Rủi ro bảo mật: Nếu không bảo vệ tốt thông tin, người dùng có thể đối mặt với nguy cơ mất tài sản.
• Khung pháp lý chưa hoàn thiện: Quy định pháp luật về tiền kỹ thuật số tại nhiều quốc gia vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
• Phụ thuộc công nghệ: Việc sử dụng tiền kỹ thuật số phụ thuộc nhiều vào hạ tầng công nghệ và kết nối Internet.

FAQ – Các câu hỏi thường gặp về tiền kỹ thuật số

Tiền kỹ thuật số có hợp pháp ở Việt Nam không?

Tại Việt Nam, pháp luật cho phép sử dụng một số hình thức tiền kỹ thuật số cho mục đích thanh toán, chủ yếu là tiền điện tử gắn với tiền pháp định trên các hệ thống điện tử. Ngược lại, tiền mã hóa hiện chưa được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp. Do đó, việc sử dụng tiền kỹ thuật số cần tuân thủ đúng quy định của cơ quan quản lý.

Đầu tư vào crypto có phải đầu tư vào tiền kỹ thuật số?

Đầu tư vào crypto là một hình thức liên quan đến tiền kỹ thuật số, nhưng không đại diện cho toàn bộ khái niệm tiền kỹ thuật số. Tiền kỹ thuật số bao gồm nhiều loại khác nhau với mục đích sử dụng đa dạng, trong đó crypto chủ yếu mang tính đầu tư. Do giá crypto biến động mạnh, hình thức này tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Dùng ví điện tử có phải dùng tiền kỹ thuật số không?

Khi sử dụng ví điện tử, người dùng đang sử dụng tiền điện tử, một dạng của tiền kỹ thuật số. Số tiền trong ví điện tử thường gắn trực tiếp với tiền pháp định và dùng cho mục đích thanh toán. Hình thức này giúp giao dịch nhanh chóng và thuận tiện hơn so với tiền mặt. Tuy nhiên, ví điện tử không liên quan đến tiền mã hóa hay hoạt động đầu tư.

Tiền kỹ thuật số có thay thế tiền mặt không?

Tiền kỹ thuật số đang ngày càng phổ biến và góp phần giảm sự phụ thuộc vào tiền mặt trong nhiều giao dịch. Tuy nhiên, tiền mặt vẫn giữ vai trò nhất định trong đời sống và nền kinh tế. Việc thay thế hoàn toàn tiền mặt cần thêm thời gian và điều kiện phù hợp về công nghệ cũng như pháp lý.

CBDC khác gì với ví điện tử?

CBDC là tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành và có giá trị tương đương tiền pháp định. Trong khi đó, ví điện tử chỉ là công cụ dùng để lưu trữ và sử dụng tiền điện tử. CBDC mang tính pháp định và chịu sự quản lý trực tiếp của Nhà nước.

Tiền kỹ thuật số là hình thức tiền tồn tại trên môi trường điện tử với đặc điểm giao dịch trực tuyến, thuận tiện và đa dạng về mức độ quản lý. Việc hiểu rõ loại tiền này giúp cá nhân và doanh nghiệp sử dụng hiệu quả hơn trong thanh toán và quản lý tài chính. 

Trong xu hướng tài chính số phát triển mạnh mẽ, tiền kỹ thuật số ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế. Nếu bạn quan tâm đến tài chính số, hãy bắt đầu bằng việc tìm hiểu cách hoạt động của các sản phẩm thanh toán số. Cake by VPBank hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn góc nhìn rõ ràng và dễ hiểu hơn về tiền kỹ thuật số.